Co to jest alergia?
Reakcja alergiczna następuje wtedy, kiedy nasz system immunologiczny reaguje na normalnie nieszkodliwe czynniki środowiskowe w taki sposób, jak gdyby były one zagrożeniem dla organizmu. Wynikiem reakcji alergicznej są objawy takie jak np. katar, łzawienie i świąd oczu, wysypka, kaszel, ból brzucha, duszność. W najgroźniejszych przypadkach może to być reakcja zagrażająca życiu. Trzeba pamiętać ze chociaż w pewnym sensie reakcja alergiczna jest błędem ciała, które nie powinno tak reagować, lecz jest ona zaprzeczalnym faktem i może nawet spowodować śmierć. Dlatego nie należy jej lekceważyć.
Dwa rodzaje alergii
Reakcje alergiczne dzieli się na dwa rodzaje: takie w których organizm wytwarza specjalne przeciwciała, zwane IgE, oraz takie w których przeciwciała IgE nie biorą udziału. Reakcje w których ciało produkuje IgE (tzw. „reakcje IgE zależne”) są najszybsze i najgroźniejsze.
Dlaczego tak trudno znaleźć przyczynę alergii?
- Bo często długo trwa zanim się zorientujemy ze mamy do czynienia z alergią.
- Bo czas występowania reakcji może być zróżnicowany – jedne występują w ciągu kilku minut a inne dopiero po kilkudziesięciu godzinach.
- Bo większość osób uczulonych reaguje na więcej niż jeden czynnik.
- Bo wiele czynników powodujących alergie występuje w różnych źródłach (np. białka profilin występują w pyłkach różnych roślin jak również w pokarmach pochodzenia roślinnego takich jak owoce i warzywa).
- Bo mogą takie czynniki występować w różnych źródłach w różnym stężeniu.
- Bo alergizujące czynniki zachowują się w różny sposób. Np. niektóre czynniki występujące w jedzeniu są odporne na działanie wysokiej temperatury (gotowanie) a inne nie. Białko mleka krowiego – kazeina -- jest odporne na gotowanie i pasteryzację i chory uczulony na kazeinę będzie reagował na surowe i gotowane mleko identycznie, podczas gdy inne białko mleka -- serwatka -- zmienia swoje właściwości alergizujące w czasie gotowania, wobec czego niektórzy chorzy uczuleni na serwatkę mogą pić mleko gotowane bez obaw.
- Bo w tak zwanych reakcjach krzyżowych, które występują często, osoba uczulona na jeden czynnik będzie miała podobne reakcję na czynniki o podobnej budowie chemicznej ale pochodzące z zupełnie innych źródeł (czynniki które wywołują reakcje krzyżowe nazywamy „pan alergenami”).
- Bo nasza wiedza o alergii jest wciąż jeszcze niepełna.
Testy na alergię - dotychczasowa diagnostyka
Dotychczas podstawą wykonania testu alergologicznego jest użycie ekstraktu alergenu. Ekstrakt pozyskuje się ze źródeł najczęściej wywołujących alergie np. pyłek traw, drzew, mleko, jajko itd. Każdy taki ekstrakt używany do testów przyjęło się nazywać „alergenem.”
Takie testy są przydatne w wypadkach, kiedy rodzaj alergii występujący u pacjenta jest nieskomplikowany. Można wtedy powiedzieć że pacjent jest np. uczulony na jabłka i zalecić aby unikał ich jedzenia.
Jednak często takie oznaczenie jest niewystarczające. Ekstrakt jest mieszaniną bardzo wielu cząsteczek i tylko niektóre z nich wywołują reakcje alergiczne – takie cząsteczki nazywamy składnikami alergenu lub komponentami alergenu.
Reakcja, którą ów ekstrakt wywołuje, może być spowodowana przez jedną, dwie lub kilka cząsteczek występujących w ekstrakcie. Jeżeli użyjemy ekstraktu mleka, otrzymamy jedną odpowiedź – uczulenie na mleko. Nie uzyskamy informacji czy jest to uczulenie na kazeinę czy na serwatkę (dwa podstawowe białka mleka) czy też na składnik występujący w mleku i mięsie krowy.
Jeżeli pacjent , co zdarza się często, jest uczulony na wiele składników alergenu, w tym na czynniki występujące w różnych źródłach, wynik tradycyjnego testu będzie ograniczoną pomocą w postawieniu diagnozy i zastosowaniu odpowiedniego leczenia.
Oto kilka przykładów składników alergenów („komponentów alergenu”) z podaniem gdzie one występują:
|
Składnik alergenu swoisty gatunkowo |
Źródło pochodzenia alergenu | |
|
Serwatka Kazeina Albumina surowicy |
Bos d 4 Bos d 8 Bos d 6 |
mleko mleko mleko mięso wołowe |
| Owomucoid | Gal d 1 | jajko |
| 2 S albumina | Ara h 1,2,3 | orzech ziemny |
|
Składnik alergenu Reagujący krzyżowo * |
Źródło pochodzenia alergenu | |
| Białka PR-10 |
Bet v 1 Ara h 8 |
brzoza orzech ziemny |
| Białka PR-10 | Mal d 1 | jabłko |
*Reakcje krzyżowe: Niektóre składniki alergenów występujące w różnych roślinach lub pokarmach mogą być do siebie chemicznie podobne. Grupy podobnych do siebie (i wywołujących podobne reakcje) składników alergenu nazywamy „pan-alergenami”. Podobieństwo chemiczne wewnątrz takiej grupy pozwala nam spodziewać się że osoba uczulona na jeden składnik alergenu występujący w jednym źródle może też reagować na podobny składnik alergenu występujący w zupełnie innym źródle. (Takie zjawisko nazywa się „reakcją krzyżową”).
Testy na alergię - dlaczego ImmunoCAP ISAC test jest rewolucyjny ?
- Test immunoCAP ISAC jest pierwszym, szeroko dostępnym testem na alergię, który stwierdza reakcje pacjenta nie na ekstrakty, ale na pojedyncze składniki alergenu. Tak więc, jak w powyżej podanym przykładzie, test ImmunoCAP ISAC może wykazać definitywnie czy pacjent jest uczulony na kazeinę czy serwatkę -- a nie tylko (jak inne testy) „na mleko”.
- Bardzo szeroki zakres testu – 112 -alergizujących składników pochodzi z ponad 50 różnych źródeł uczulenia – oszczędza czas i pieniądze (jeden test zamiast stu-dwunastu).
- Dodatkowym atutem testu ImmunoCAP ISAC jest możliwość wykrycia ukrytych lub niespodziewanych źródeł alergii. Często reakcja alergiczna może być spowodowana obecnością w żywności jednego typu śladowych ilości innej żywności. Na przykład, jeżeli pacjent stwierdza występowanie reakcji po zjedzeniu ryby i po zjedzeniu kurczaka a test tradycyjny wykaże brak reakcji na rybę i kurczaka, to źrodło alergii pozostaje zagadką a pacjent będzie unikał jedzenia ryb i kurczaka w ogóle. Ale czasem składa się że w takim wypadku test ImmunoCAP ISAC wykazuje reakcję na Anisakis simplex, który jest pasożytem ryb i którego białka mogą znaleźć się w zakażonych rybach lub w kurczaku jeżeli kurczak był karmiony mączką rybną.
Jak "działa" test ImmunoCAP ISAC?
Małą próbkę krwi pobraną od pacjenta nakłada się na specjalną powierzchnię testową (biochip), na której „czeka” przygotowanych 112 pojedynczych składników alergenów.
Te składniki zostały wyselekcjonowane z tysięcy białek występujących w naturze, jako najpowszechniejsze alergeny. Przeciwciała zawarte we krwi łączą się na powierzchni biochip z oczekującymi na nie składnikami alergenów w reakcji chemicznej analogicznej do tej, która występuje w ciele osoby badanej. Analizator stwierdza czy reakcja nastąpiła i w jakim natężeniu. Wynik testu wskazuje stopień uczulenia pacjenta, na każdy ze 112 składników tworząc tzw. „profil uczulenia”. Żaden inny test z aktualnie obecnych na rynku nie oferuje równie szerokiej analizy alergii.
Czy test ImmunoCAP ISAC jest wiarygodny ?
Pacjenci często pytają czy ImmunoCAP ISAC jest wiarygodny, czyli czy na pewno test wskaże przyczynę uczulenia. Każde badanie krwi wymaga zastosowania odpowiedniej metody analitycznej. Wiarygodne metody to takie które są wysokiej czułości i swoistości – to znaczy nie popełniają błędów pokazując że jest coś czego nie ma albo że nie ma czegoś co jest.
Testem ISAC przebadano sto zdrowych osób i przeanalizowano łącznie 11 200 pomiarów które w 99, 991% były negatywne. Tylko w dwóch przypadkach odnotowano wynik 0,3 ISU i 0,4 ISU dla dwóch składników testu. niskie wartości poziomu przeciwciał. Należy jednak pamiętać że:
- Test ImmunoCAP ISAC służy do diagnostyki alergii IgE zależnej. W przypadku reakcji nie- IgE zależnych wynik testu będzie negatywny (brak przeciwciał IgE) co samo w sobie jest istotną informacją.
- Reakcje alergiczne zmieniają się w czasie: na te same alergeny inaczej reagują dzieci a inaczej osoby dorosłe. Również zmiany w naszym trybie życia i środowisku mogą powodować zmianę w naszych reakcjach alergicznych. Test wykonany dzisiaj nie koniecznie da ten sam rezultat co test wykonany rok temu.
- Alergia jest bardzo skomplikowanym i w dalszym ciągu nie w pełni zrozumianym zjawiskiem i nasza umiejętność skorzystania z wyników testu zależy od naszej umiejętności ich zinterpretowania. (O czym czytaj poniżej).
Czy test ImmunoCAP ISAC jest lepszy od testu skórnego?
Test skórny jest tanim, szybkim testem diagnozującym alergie. W niektórych przypadkach można poprzestać na takiej diagnostyce.
Interpretacja wyniku testu ImmunoCAP ISAC- wykorzystanie wyniku testu w praktyce
- W wielu przypadkach test ImmunoCAP ISAC pozwala nam definitywnie stwierdzić przyczynę uczulenia, której nie mogą określić testy tradycyjne (np. czy pacjent jest uczulony na serwatkę czy na kazeinę) i wobec tego wskazać nam jednoznacznie jak leczyć pacjenta. I tak w przypadku alergii pokarmowej test ImmunoCAP ISAC pomaga w ustalaniu odpowiedniej diety tzn. określić co należy z diety wyeliminować ale również to co może być bezpiecznie spożywane.
- U niektórych pacjentów występują alergie tak skomplikowane iż wynik testu ImmunoCAP ISAC jest niewystarczający do podjęcia leczenia. Taki wynik jest tym niemniej bardzo użyteczny bo wskazuje lekarzowi-specjaliście gdzie szukać dalej źródła choroby.
- Nawet wynik ujemny testu ImmunoCAP ISAC (tzn stwierdzenie braku przeciwciał IgE) jest cenny, bo wskazuje na możliwość istnienia innych, nie-IgE zależnych mechanizmów uczulenia lub na zupełnie inna chorobę (nie alergie) dotychczas nie podejrzewaną.
- Żaden inny test na alergię obecnie dostępny na rynku nie oferuje równie wnikliwego obrazu choroby alergicznej.
Kiedy wykonać test ImmunoCAP ISAC?
W wielu wypadkach testy tradycyjne dają wystarczającą odpowiedź. Ponieważ są tanie i szybkie najlepiej od nich zacząć. Jeżeli rezultat tych testów jest jasny i pozwala leczyć pacjenta skutecznie, można na nich poprzestać. Jeżeli jednak w oparciu o wyniki testów tradycyjnych nie możemy ułożyć życia pacjenta tak aby zminimalizować dokuczliwe objawy, to test ImmunoCAP ISAC jest następnym krokiem w diagnostyce.
Technologia biochip wiodącą technologią w pracy badawczej - europejski program medall (mechanisms of the development of allergy)
Technologia której używa test ImmunoCAP ISAC jest obecnie uważana za wiodącą i najbardziej obiecującą technologią badawczą w pracy naukowej nad alergią. Od kilku lat trwa szeroko zakrojony europejski program badawczy o nazwie MeDALL, w którym biorą udział eksperci z dziedziny alergologii, epidemiologii, immunologii, biologii molekularnej, biotechnologii, genetyki z kilkunastu europejskich ośrodków akademickich. Celem programu jest zbadanie przyczyn i mechanizmów rozwoju alergii od wczesnego dzieciństwa. Badaniem zostało objętych 22.000 pacjentów w kilku grupach wiekowych, którzy są poddani są okresowej diagnostyce, również przy użyciu technologii biochip.
Publikacja pierwszych rezultatów przewidziana jest w 2014 roku. Opublikowane dane wzbogacą naszą wiedzę o alergii i ogromnie ułatwią interpretację wyników testu ImmunoCAP ISAC.
